Duyurular

SİRKÜLER NO: 23.1 / 466-317 = 16/07/2025

İlgi: İMEAK Deniz Ticaret Odası’ndan alınan 16.07.2025 tarih ve 1574/535/2025 sayılı yazısı.

İMEAK Deniz Ticaret Odası’ndan alınan ilgi yazıda;

‘’Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) tarafından yayımlanan güncel gelişmeler, haberler ve duyurular derlenerek bilgilendirme amacıyla aşağıda sunulmaktadır. 

1. BM Okyanus Konferansı Sonrası IMO Somut Eylem Çağrısında Bulundu 

Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı 9-13 Haziran 2025 tarihleri arasında Fransa’nın Nice şehrinde düzenlenmiştir. 

Konferansın sonuçlarına yönelik olarak Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) Genel Sekreteri Sayın Arsenio DOMINGUEZ, verilen taahhütler konusunda memnuniyetini dile getirerek tüm paydaşların bir ara gelmesi, bilgi paylaşımı yapması ve eylemlerin uyumlu hale getirilmesine yönelik ülkelere eylem çağrısında bulunmuştur. 

IMO heyeti tarafından konferansta; deniz kirliliği ile mücadele, gemilerden kaynaklanan istilacı sucul türlerin biyolojik çeşitliliğe etkisi, sualtı gürültüsü ve deniz taşımacılığında dekarbonizasyon alanlarında denizcilik sektöründe yürütülen çalışmalara dikkat çekilmiştir. 

Konferansta, IMO’nun üye ülkelere yönelik hedef odaklı teknik desteği ile deniz taşımacılığının zararlı etkilerine karşı deniz çevresinin korunmasına yönelik çalışmaları ve bu süreçte üstlendiği kilit rol vurgulanmıştır. 

Okyanus Konferansı’nın sonuç belgesinde, deniz taşımacılığı, deniz rotaları ve denizcilik altyapısının küresel ekonomi, ticaret, gıda ve enerji güvenliği açısından kritik rolü ile bu sektörde sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik önemli zorluklar kabul edilmiştir. 

Sualtı Gürültü Kirliliği 

IMO, sualtı gürültü kirliliğiyle mücadeleyi amaçlayan ve 37 ülkenin katılımıyla kurulan Gürültüsüz Okyanus için Yüksek Hedef Koalisyonu’nun başlatılmasını memnuniyetle karşılamıştır. Fransa, Kosta Rika ve Güney Afrika ile birlikte düzenlenen yan etkinlikte IMO’nun bu alandaki çalışmaları sunulmuştur. Bu kapsamda: 

- 2023 yılında ticari gemilerden kaynaklanan sualtı gürültüsünü azaltmaya yönelik revize rehberler kabul edilmiştir. 

- 2024 yılında sualtı gürültüsüne ilişkin hedef belirleme, politika geliştirme ve deneyim paylaşımını içeren IMO Eylem Planı onaylanmıştır. 

- GloNoise Partnership Project aracılığıyla altı ülkeye kapasite geliştirme, farkındalık artırma ve politika diyaloğu konularında teknik destek sağlanmaktadır. 

İstilacı Sucul Türler 

IMO, gemi gövdelerinde biriken bio-fouling yoluyla yayılan istilacı sucul türlere karşı düzenleyici ve teknik faaliyetler yürütmektedir. Norveç ve Fiji ile ortaklaşa düzenlenen yan etkinlikte IMO’nun bu alandaki çalışmaları sunulmuştur. Bu kapsamda: 

- 2027 yılında kabul edilmesi hedeflenen yasal bağlayıcılığı olan küresel bio-fouling düzenlemesi hazırlanmaktadır. 

- 2023 Bio-fouling Rehberleri dahil olmak üzere sektöre yönelik rehber dokümanlar yayımlanmıştır. 

- TEST Biofouling Project (IMO-NORAD) ve GloFouling Partnerships Project (GEF-UNDP-IMO) projeleri aracılığıyla Üye Ülkelere teknik destek sağlanmaktadır. 

Plastik Deniz Çöpleri 

IMO, Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme (Convention for the Prevention of Pollution from Ships-MARPOL) Ek-V kapsamında, plastikler de dahil olmak üzere gemilerden birçok atık türünün denize boşaltılmasını yasaklamakta, Londra Sözleşmesi/Protokolü ise denize kasıtlı atık boşaltımını engellemektedir. 

Bu çerçevede IMO; 

- IMO Stratejisi ve Gemilerden Kaynaklanan Deniz Plastik Çöplerinin Giderilmesine Yönelik 2025 Eylem Planı ile gemilerden plastik atıkların azaltılması, limanlardaki atık kabul altyapısının iyileştirilmesi, denizcilerin eğitimi ve uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesini amaçlamaktadır. 

- OceanLitter Programı kapsamında GloLitter, RegLitter ve PRO-SEAS projeleriyle mevzuat uyumu, liman altyapısı geliştirme ve balıkçılık av gereçlerini işaretleme sistemlerine odaklanmaktadır. 

Konferansta, denizlerdeki plastik kirliliğine karşı faaliyetler yürütmek üzere yeni bir Küresel Sektör Birliği oluşturulduğu belirtilmiştir. 

IMO Genel Sekreteri, 2028 yılında Şili ve Güney Kore’nin ev sahipliğinde düzenlenecek BM Okyanus Konferansı öncesinde daha fazla eylem ve somut ilerleme sağlanması için harekete geçme çağrısında bulunmuştur. 

Kaynak: IMO Web Sitesi (https://www.imo.org/en/MediaCentre/PressBriefings/pages/UNOC-IMO-Call-for-tangible-action.aspx) 

2. Deniz Taşımacılığı Sektörü Dekarbonizasyona Yönelik Büyük Yatırımlara Hazırlanıyor 

Küresel denizcilik sektörü, tedarik zincirlerinden iş modellerine, gemilerden limanlara ve deniz iş gücüne kadar tüm unsurları kapsayan sektörel düzeyde bir etki yaratacak net sıfır dönüşümüne hazırlık yapmaktadır. 

Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) Nisan 2025 ayında net sıfır emisyonlu denizcilik yakıtlarına ilişkin yeni düzenlemeleri onaylamıştır. Bu düzenlemelerin Ekim 2025 ayında kabul edilmesi beklenmektedir. Bu kapsamda, dekarbonizasyona yönelik yatırım çağrıları giderek artmaktadır. 

Bu kapsamda, Monaco’da 8 Haziran 2025 tarihinde düzenlenen Mavi Ekonomi Finans Forumu’nda, IMO Genel Sekreteri Sayın Arsenio DOMINGUEZ; “Yalnızca düzenlemeler yeterli olmaz. Teknolojik gelişmeye ve alternatif yakıtlara ihtiyacımız var. Bu sadece yatırımla gerçekleşebilir. 

Bu süreç, denizcilik sektörünün tamamen dönüşümüdür. Bu dönüşümü birlikte gerçekleştirmek için ekosistemler oluşturulması gerekmektedir.” açıklamasında bulunmuştur. 

Bu yatırımlar, gemilerin her yıl tükettiği 350 milyon ton yakıtın yerini alabilecek kadar fazla miktarda alternatif yakıt üretimini ve bu sistemin sorunsuz bir şekilde büyütülmesini kapsamaktadır. 

Dünya genelindeki limanlara uğrak yapan gemilere temiz enerji sağlanabilmesi için liman altyapısının ve yakıt ikmal operasyonlarının da güvenli bir şekilde yenilenmesi gerekmektedir. 

Proaktif yaklaşım benimseyenler şimdiden harekete geçmiş durumdadır. Dünya Denizcilik Konseyi’ne göre, mevcut durumda en az 200 adet konteyner gemisi sıfır veya sıfıra yakın emisyonlu yakıtlarla (Zero or Near Zero-ZNZ) çalışabilecek donanımdadır. Ayrıca, konteyner gemileri ve araç taşıyan gemiler için yeni siparişlerin yaklaşık %80’i hibrit sevk sistemli olacak şekilde verilmektedir. 

Dünya Denizcilik Konseyi Başkanı Sayın Joe KRAMEK; “Büyük yolcu gemisi sektörü dekarbonizasyona 150 Milyar ABD Doları tutarında yatırım yaptı. Ulaşım sektörü için eşi benzeri görülmemiş bir durum. Ama yakıt arzına ihtiyacımız var. Bu, muazzam bir yatırım fırsatı.” ifadelerini kullanmıştır. 

“IMO Net Sıfır Çerçevesi” olarak bilinen yeni düzenlemeler paketi; denizcilik yakıtlarının sera gazı (Greenhouse Gas-GHG) yoğunluğunu sınırlayan küresel bir yakıt standardı ve gemilerden kaynaklanan GHG emisyonlarının fiyatlandırılması olmak üzere iki yönlü bir yaklaşımı benimsemektedir. 

Bahse konu düzenlemeler, yakıt üreticilerine net bir talep sinyali gönderirken, düşük ve sıfır emisyonlu çözümleri erken benimseyerek risk alan “öncü” denizcilik şirketlerini ödüllendirmektedir. Bu şirketler daha sonra deneyim ve uzmanlıklarını başka şirketlerle paylaşabilecektir. 

IMO Net Sıfır Çerçevesi, daha önce IMO tarafından kabul edilen, enerji verimliliği yüksek gemi tasarımlarını, operasyonel iyileştirmeleri ve karbon yoğunluğu derecelendirmelerini geliştirmeye yönelik tedbirlerle birlikte yürütülmektedir. Bu düzenlemeler her beş yılda bir gözden geçirilecek olup emisyon sınırları zamanla daha katı hale getirilecektir. 

IMO Genel Sekreteri tarafından, söz konusu düzenlemelerin okyanus ötesi sefer yapan tüm ticari gemiler için bayraklarına bakılmaksızın bağlayıcı ve zorunlu olacağı vurgulanmıştır. 

Yaklaşık yarım milyon denizcinin 2030 yılına kadar yeniden eğitilmesini gerektirecek olan bu dönüşüm, eğitim alanında da etkili olacaktır. Aynı zamanda, yakıtların güvenli ve verimli şekilde kullanılmasını sağlamak üzere güvenlik önlemlerinin de kapsamlı bir şekilde güncellenmesi gerekmektedir. 

Halihazırda üzerinde anlaşmaya varılmış küresel taahhütlerin uygulanması ve somut eylemlere odaklanılmasına yönelik uluslararası kamuoyuna çağrıda bulunan Sayın DOMINGUEZ; “Artık taahhütlerden uygulamaya geçme zamanı. IMO olarak biz bunu on yılı aşkın süredir yapıyoruz. Ekim ayında bunu bir kez daha göstereceğiz ve çalışmalarımıza devam edeceğiz. Dekarbonizasyonun bir maliyeti var. Şimdiye kadar çevreyi kirletmek için para harcadık. Artık hep birlikte onu temizlemek ve gelecek nesiller için sürdürülebilir kılmak adına yatırım yapma zamanı.” ifadelerini kullanmıştır. 

Kaynak: IMO Web Sitesi (https://www.imo.org/en/MediaCentre/Pages/WhatsNew-2269.aspx) 

3. IMO, ILO, ICS ve ITF Denizcilerin Suçlanmasına Yönelik Ortak Çağrıda Bulundu 

16 Haziran 2025 tarihinde, Birleşik Krallık'ın Londra kentindeki IMO Genel Merkezinde, Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO), Uluslararası Çalışma Örgütü (International Labour Organization-ILO), Uluslararası Deniz Ticaret Odası (International Chamber of Shipping-ICS) ve Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (International Transport Workers' Federation-ITF) ortaklığında düzenlenen bir etkinlikte, mesleki görevlerini yerine getirirken gözaltına alınan denizcilerin; insan haklarına saygı gösterilerek, adil ve onurlu bir şekilde muamele görmeleri gerektiği çağrısında bulunuldu. 

Dört kuruluşun üst düzey paydaşlarından oluşan temsilciler, denizciler için adil muamele ve usulüne uygun yargılamanın sağlanması ve IMO/ILO yönergelerine uygun şekilde hareket edilerek hızlı bir şekilde ülkelerine geri gönderilmelerine izin verilmesi için taahhüt verilmesi çağrısında bulundu ve denizcilerin suçlanmasının hem denizciler hem de genel olarak denizcilik sektörü için büyük bir endişe unsuru olmaya devam ettiğinin altını çizdi. 

Etkinlikte, konuya denizciler, armatörler, liman işletmecileri ve tedarik zinciri paydaşlarının perspektifinden bakılarak vakalara doğrudan dahil olmuş kişilerden vaka örnekleri dinlendi. 

Geçtiğimiz Nisan ayında, IMO Hukuk Komitesi (IMO Legal Committee 112- LEG 112), IMO tarafından tanımlanan ve usulüne uygun yargılama, keyfi tutuklama, baskı ve sindirme ile ücret, tıbbi bakım ve geri gönderme haklarının yasal süreç boyunca korunması ile ilgili hükümleri kapsayan "İddia Edilen Suçlar Nedeniyle Gözaltına Alınan Denizcilere Adil Muamele Yapılmasına İlişkin Kılavuz"u kabul etmişti. 

Kaynak: IMO Web Sitesi (https://www.imo.org/en/MediaCentre/PressBriefings/pages/IMO-ITF-ILO-ICS-protect-seafarers.aspx) 

4. IMO’nun Deniz Taşımacılığında Sıfır Emisyon Hedefine Yönelik Yeni Düzenlemeleri Hakkında Güncel Bilgiler Paylaşıldı 

Bonn-Almanya’da Haziran ayında gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler (United Nations-UN) İklim Toplantısı’nda, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (International Maritime Organization-IMO), 2025 yılının sonlarında deniz taşımacılığının dekarbonizasyonuna yönelik yeni zorunlu düzenlemeleri kabul edeceği belirtildi. 

IMO tarafından, denizcilik sektöründe iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik devam eden düzenleyici çalışmalar hakkında BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (United Nations Framework Convention on Climate Change-UNFCCC) Bilimsel ve Teknolojik Danışma Kurulu’na bilgi verildi. 

IMO’nun bilgilendirme sunumunda, 2025 Nisan ayında Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nin (Marine Environment Protection Committe-MEPC) küresel iklim taahhütlerini uluslararası faaliyet gösteren tüm gemiler için bağlayıcı gerekliliklere dönüştürecek olan “IMO Net Sıfır Çerçevesi” (IMO Net-Zero Framework) ve buna ilişkin taslak düzenlemelerin nihai hale getirilip onaylandığı vurgulandı. 

IMO Net Sıfır Çerçevesi’ne ilişkin yasal metin, 13-17 Ekim 2025 tarihleri arasında Londra’da gerçekleştirilecek MEPC Toplantısı’nda kabul edilmek üzere değerlendirilecektir. Söz konusu düzenlemelerin kabul edilmesinin ardından 16 ay sonra (Mart 2027) yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Bu tarihten itibaren ülkeler düzenlemelerin uygulanmasından sorumlu olacaktır. 

IMO Net Sıfır Çerçevesi; 

- “Kaynaktan son kullanıma” (well to wake-WtW) dayalı olarak hesaplanacak, gemi başına yıllık Sera Gazı Yoğunluğunun (Greenhouse Gas-GHG) yani kullanılan her birim enerjiye karşılık oluşan sera gazı miktarının zaman içerisinde azaltılmasını gerektiren küresel bir yakıt standardı, 

- Gemi emisyonlarına fiyat uygulayarak sektörün emisyonlarını azaltmaya teşvik edecek küresel bir ekonomik düzenleme olmak üzere birbirini tamamlayan iki ana unsurdan oluşmaktadır. 

Belirli eşik değerlerin üzerinde emisyon oluşturan gemiler, bu açıklarını dengelemek üzere “IMO Net Sıfır Fonu”na ödeme yapmak zorunda kalacaktır. Elde edilen gelirler, sıfır veya sıfıra yakın emisyonlu yakıt kullanan gemilerin ödüllendirilmesi, yenilik ve araştırma, altyapı, teknoloji transferi ve yeşil dönüşümde adil geçişin sağlanması yönündeki girişimlerin desteklenmesi amacıyla tahsis edilecektir. Bu kapsamda, Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri (Small Island Developing States-SIDS) ve Az Gelişmiş Ülkeler’in (Least Developed Countries-LDC) ihtiyaçları göz önünde bulundurulacaktır. 

IMO Net Sıfır Çerçevesi ayrıca aşağıda yer alan hükümleri içermektedir. 

- Sürdürülebilir denizcilik yakıtlarının sertifikasyonu. 

- Denizcilik yakıtlarının sürdürülebilirliği ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (Life Cycle Assessment-LCA). 

- Merkezi bir Kayıt Sistemi’nin kurulması. 

- Gıda güvenliği üzerindeki olumsuz etkilerin ele alınması. 

- Enerji verimliliği düzenlemelerinin daha fazla geliştirilmesi. 

- Gemide Karbon Yakalama ve Depolama (Onboard Carbon Capture and Strorage-OCCS) uygulamaları. 

- Yeni teknoloji ve yakıtları kullanan gemiler ile gemi personeline yönelik güvenlik düzenlemelerinin geliştirilmesi. 

Limanlar, yenilenebilir enerji üreticileri ve denizcilik eğitim kurumlarıyla yakın iş birliği yapılarak, denizcilik sektöründe iklim eylemine yönelik teknik iş birliği ve kapasite geliştirme girişimleri artırılacaktır.

Kaynak: IMO Web Sitesi (https://www.imo.org/en/MediaCentre/Pages/WhatsNew-2278.aspx)’’

Denilmektedir.

Sayın Üyelerimizin bilgilerine rica ederiz.

Saygılarımızla,

Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği

Emin EMİNOĞLU

Genel Sekreter

Ek: İlgi Yazı

Dağıtım: Tüm üyelerimiz