Aylık Yazı Dizileri

Uluslararası  ilişkiler, devletlerin birbirleriyle olan güç ve rekabet mücadelesi olarak tanımlanır. Bu güç, devletin sahip olduğu egemenlik alanının bulunduğu coğrafi alandaki toprak parçası ile şekil­lenir. Bütün sınırları karalarla çevrili olan (kıta içi) devletler bu gücü kara da oluşturmaya çalışırken, bazı devletler bulundukları coğrafyada bir taraftan kara, diğer taraftan da denizlerle (kıyı kenar devletleri) çevrilmiştir. Bu devletler, hem karada, hem de denizde manevra alanlarına sahiptirler. Karada ve denizlerde oluş­turdukları etkinlik derecelerine göre, bu rekabetteki yerlerini alırlar.

Ülkemizin sahip olduğu Anadolu coğrafyası, kara sınırları ile iki büyük kıtaya (Asya-Avrupa) üç tarafını çevi­ren denizleri ve bunları birleştiren Boğazları ile dünyanın en önemli coğrafi bölgesinde yer almaktadır. İşte bu coğrafyamız bizim siyasi, iktisadi, ticari, kültürel her bakımdan güçlü olmamızı gerektirir. Teknolojinin çok hızlı gelişme­si, dünya nüfusunun hızla artması, ülkelerarası ticaretin gelişmesini zorunlu kılmaktadır. Denizyoluyla ula­şım ve ticaretin daha ucuz oluşu, deniz araçlarının kapasite olarak tonlarca yükü bir anda ulaştırarak ucu­za taşıması, denizyoluyla ticaret yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizin, hem bu gücü kullanarak uluslararası rekabetteki yerini alması hem de sahip olduğu limanlarla,  milletlerarası ticaretin yapıldığı bölge haline getirmektir.

2.) Liman

Doğanın deniz ticaretiyle uğraşan insanoğluna bahşetmiş olduğu büyük nimetlerden biridir. Ülkemizin sahip olduğu kara sınırlarında, doğal yerleşim alanı olan kıyılar üzerinde bulunan limanlarımız, ticari ve sosyal hayatımızın önemli bağlantı merkezleridir. Ülkemiz limanlarının önemli bir kısmı, doğanın oluşturduğu tabiî özelliklere sahiptir. Bulundukları bölgenin ticari hayatının çıkış noktaları olduğu kadar, ülke ekonomisinin de can damarı olup ithalat, ihracat ve turizm kapılarıdır.

Ülkemizin kıyı ve karasularında bulunan limanlarımız, uluslararası deniz ulaşımında, itici bir kuvvet niteliğini taşır. Bu limanlar, uluslararası ticaretin kapısıdır. Karayolu ve demiryolunun bittiği yerde denizyolu başlar ve bunun başlangıcı ise limanlardır.

Liman, deniz araç ve taşıtları için  emin  bir  sığınaktır. Liman, denizlerin yayıldığı alanda seyreden gemilerin sert fırtınalara  yakalandıklarında sığınacakları en yakın, emin yerlerdir. Limanlar, yalnızca sığınmak için değil, mal mübadelesinde ithalat, ihracat ve transit  ticaret  için de   kullanılan yerlerdir.

Liman, gemilerin içinde barındırdığı demir yeri,  rıhtım, şamandıra ve benzeri yerlerde yükleme veya tahliye  yaptıkları  bir saha demektir;  ve bu tanıma  adı geçen sahadan olan uzaklığına bakılmaksızın, gemilerin yanaşma sıralarını  bekledikleri veya sıralarını beklemek üzere talimatlandırıldıkları veya  mecbur  tutulduğu  mutat  yerler de dahildir. Bir liman içinde, geminin yükleme veya tahliye yaptığı muayyen yere “Rıhtım” veya “İskele” denir.

Liman; Gemilerin açık denizden korunmak veya yükleme, boşaltmalarını yapmak için girdikleri sunî veya doğal su alanı ve bağlı kara alanıdır. Liman; Gemilerin girebilmesi için yeterli derinliğe sahip emniyetli su alanı ile buna bağlı kara alanı olan, burada yükleme, boşaltma, bakım vb diğer ihtiyaçlarını giderdikleri yerlerdir. Tam bir koruma imkanının yanında gerekli gümrük, ambar, liman teşkilatı ve diğer hizmet tesislerini içerir. (1)

Limanlar, kara ve demiryolu sistemleriyle denizyolu arasında mal mübadelesinin yapıldığı yerlerdir. Bu mübadelede sorumluluğun bir taraftan diğer tarafa gitmesi ve mülkiyetin sorumluluğunu kapsayan kayıtlarla birlikte üzerinde durulması kaçınılmaz birçok mekanik etken mevcuttur. (2)

Gemilerin yolcu indirip-bindirme, yükleme-boşaltma, bağlama ve beklemelerine elverişli yeterli su derinliğine sahip, teknik ve sosyal altyapı tesisleri, yönetim, destek, bakım-onarım ve depolama birimleri bulunan tabiî ve sunî olarak rüzgar ve deniz tesirlerinden korunmuş kıyı yapılarıdır.

3.) Liman Kentleri 

Denizlerimiz ve deniz kıyılarımız iktisadi, sosyal ve kültürel hayatımızı güçlendiren, iktisadi faaliyetlerimizi çeşitlendirip dünya pazarlarına ulaştıran, kalkınmamıza hareketlilik ve ivme kazandıran, toplumumuzun özlem ve beklentilerini gerçekleştiren özelliklere ve niteliklere sahiptir.

Her tonajdaki gemilerin genişliği ve derinliği itibariyle rıhtıma yanaşabilen, deniz ticaretinin gelişmesini ulusal ve uluslararası yükleme - boşaltma ve depolama yerleri bulunur. Uluslararası ticaret yapan  kişilerin, gemi acenteleri ve işletmecilerinin, gemi bakım ve onarımı yapanların, gemi yakıt ve malzeme tedarikçilerinin, iç ve dış ticaret merkezlerinin bulunduğu bir liman kenti olarak yer alır.

Limanı olan bir kent, her zaman için hareketli olur. Liman deyince önce limanın rahat ve randımanlı çalışabilmesi için karayolu, demiryolu ve havayolu bağlantılarının olması  önem taşır. Limana gelen yolcu ve yükün akışı bir liman için çok önemlidir. Limana gelen yolcu ve yük, duraksamadan akmalı ve akıcı olmalıdır.

Limanın ihracat, ithalat ve transit ticareti trafiği yanında yolcu ve mürettebatın sosyal ve kültürel açıdan rahatlıkla şehir merkezine ulaşımı kolay olmalıdır. Liman Kenti olarak, sosyal ve kültürel faaliyetlerinden önemli ölçüde nasibini almalıdır.

Limanın yönetsel ve mali merkezileşme ilkesi çok önem taşır. Malların yoğunlaşmasına da etki yapar. Bir yandan gümrük denetim işlemleri ve daha sonra vergilerin tahsilatını  kolaylaştırarak ürünlerin sahiplerine kolayca ulaştırılması önem arz eder. Bu  durum ticaret ve endüstrinin gelişmesi yönünden önem taşır. Ürünlerin depolanması, gümrük vergilerinin kısa zamanda ödenmesi, ürünün serbest dolaşıma sunulması,  bütün bu  aşamalarda yoğunlaşmanın önlenmesi gerekir.

Liman Kentleri, geniş bir faaliyeti bulunan limanlarda kozmopolit, geçimini liman faaliyetlerine bağlamış çok çeşitli bir nüfusun toplanmasına yol açar. Bu nüfus, liman görevlileri dışında yönetim, liman işçileri, kılavuz servisi, deniz şirketlerinin limana yerleşen teknik memurları, çeşitli düzenli denizyollarının gemici aileleri,  transit ürünlerin ticareti ve imalatıyla veya gemilerin bakım ve ikmaliyle geçinen sanayi, ticaret ve maliye elemanlarıyla, kalabalık nüfusa sahip Liman Kenti için gerekli olan otelcilik, serbest meslek sahiplerinden meydana gelen personelin tüketim, ulaşım ve iletişimi, bütün bunlar iş istihdamı yaratmak suretiyle yaşam tarzının hareketliliğini meydana getirir.

4.) Limanlar ve Hukuk

Ülkemizin sahip olduğu coğrafi kara sınırları ile iki büyük kıtaya (Asya-Avrupa) üç tarafını çevi­ren denizlerin ve bunları birleştiren Boğazların kıyılarının kullanılması, korunması, liman, rıhtım, iskele, barınak, dalgakıran vb yerlerin yapılması, kıyı devletinin plan ve programlarıyla yapılır.

Milletlerarası hukuka dayalı olarak değerlendirilen limanlar, her alanda yapılan üretimin dünya pazarlarına bu ürünleri kolayca taşınması ihtiyacını gideren her türlü alt yapısı, donanımı, teknolojik ekipmanı ve yetişmiş insan gücüyle, ulusal ve uluslararası hukuka bağlı olarak limanlardan yapılır. Coğrafi konum itibariyle limanların alt yapısı, teknolojik donanımı, işleyişi, yol bağlantıları, teşkilatı, ulusal ve uluslararası hukuk ile birlikte uyum içinde uygulanır. Bunlar:

a.)     Bayrak Devleti

Bir ülkenin ilgili mevzuat hükümlerine göre, kendi ülkesinin bayrağını taşıyan ticari gemilerde kontrol yetkisini kullanmasıdır. Bunlar, 4922 Sayılı (3) Kanunda belirtilen hükümlerin uygulanması, teftişi, belgelendirmesi, emniyeti sağlama ve kirliliği önleme kurallarını belirleyerek belgelerini tanzim eder.

b.)     Liman Devleti

Bir ülkenin ilgili mevzuat hükümlerine göre, başka bir ülkenin bayrağını taşıyan  ticari gemilerde kontrol yetkisini kullanmasıdır. Bu yetki sadece o gemilerin kendi karasuları içinde olması halinde oluşur.

c.)     3621 Sayılı Kıyı Kanunu

Deniz, tabii ve suni göller ve akarsu kıyıları ile deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerine ait düzenlemeler ve yapılanmalar, bu kanun  esaslarına tabidir.

d.)     618 sayılı Limanlar Kanunu

Limanlar idaresi; limanların derinleştirilmesi, genişletilmesi, taranması, şamandıraların konulması, rıhtım-iskele-platformların yapılması, demirleme yerlerinin belirlenmesi, gemilerin iskele-rıhtım-platform-şamandıra gibi yerlere yanaştırılma şartlarının belirlenmesinde, bu kanun esasları uygulanır.

e.)     6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu

Ülkemizin her vatandaşı, istediği işi yapma özgürlüğüne sahiptir. Her vatandaşın tacir olma şartları, iştigal konusu, unvanı, tescili, ortaklıklara iştiraki, ticari defter tutma şekilleri, işini veya şirketini kapatması ve tasfiyesi gibi bir işletmenin ticari hayatında yapılması gereken her konu ve eylem, bu kanun hükümlerine tabidir.

f.)      4458 Sayılı Gümrük Kanunu

         Gümrük, ülkelerarası ticarette ürünlerin ihracat ve ithalatının beyan edildiği, gümrüğe tabi ürünlerde vergi alınan yerdir. Gemilerin limanlara giriş ve çıkışların denetlenmesi, taşınan yükün kontrolü, tahliyesi, antrepoya konması, vergilerin alınarak serbest dolaşıma girmesinde, bu kanun esasları uygulanır.

g.)     2872 Sayılı Çevre Kanunu

Çevre varlığının korunması, iyileştirilmesi, doğal kaynakların uygun şekilde kullanılması, hava, toprak ve su kirliliğinin önlenmesi, çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribinin, bozulmasının ve yok olmasının önlemesi, çevreyi iyileştirmeye ve geliştirmeye, çevre kirliliğini önlemeye yönelik çalışmalarda, bu kanun hükümleri uygulanır.

h.)     5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun 

Acil durumlarda gemi ve kıyı tesislerindeki faaliyetlerden kaynaklanan kirlenme tehlikesini ortadan kaldırılması veya kirlenmenin azaltmasının sınırlanması, olay sonucu ortaya çıkan zararların tespit edilmesi, yükümlülüklerin yerine getirilmesi, kapsam alanına giren kurum, kuruluş, gemi ve tesis ilgililerinin yetki, görev ve sorumlulukları bu kanun kapsamındadır.

i.)       491 Sayılı Denizcilik Müsteşarlığı Kuruluşu Kanun Hükmünde Kararname

Denizcilik Müsteşarlığı; ulusal ve uluslararası alanda devlet adına söz sahibi olan bir kurumdur. Türkiye Karasularına giren gemilerin seyri, limanların idaresi, kontrolü ve denetimleri Müsteşarlık tarafından belirlenen esaslar dahilinde yapılır. Kıyı tesisleri ve liman işletmelerinin kuruluşu, kılavuz ve römorkör işletmelerinin izinleri ile gemilerin sertifikaları,  gemide çalışan kişilerin yeterlik belgeleri, gemi acentelerinin yetki belgeleri Müsteşarlık tarafından verilir. 

618 Sayılı Limanlar Kanunu hükümleri Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yürütülür. Türk limanlarına girip çıkan bütün deniz taşıt ve araçlar coğrafi alan olarak belirlenen limanların demirleme mevkileri, rıhtım ve iskelelere yanaşmaları, ticaret eşyasının boşaltma-yükleme usul ve esasları, tehlikeli eşyanın gemiye yüklenmesi, çıkarılma yerleri ve zamanları, bu kanuna dayanarak çıkarılan tüzük ve yönetmeliklerle belirlenir. Denizcilik Müsteşarlığı tarafından belirlenen bu hükümler, tüm dünya devletlerine limanın coğrafi konumu ve koordinatlarıyla birlikte duyurulur.

Denizcilikle iştigal eden her firma, ülkemizin sahil şeridi ve göllerde yapacağı her iş için Denizcilik Müsteşarlığı, Bölge Müdürlükleri ile Liman Başkanlıklarından izin alarak veya bilgi vermek suretiyle iş yapar.  Ülkemizin  sahil ve göller  kesiminde teşkilatı bulunan Denizcilik Müsteşarlığı, bir devlet kuruluşudur. Bu kuruluş, denizcilikle ilgili her konuda devleti temsil eder.

5.)     Liman Başkanlığı

Liman Başkanlıkları, idari sınırları içerisinde seyir emniyetini ve deniz güvenliğini artırmak amacıyla, bu bölgede yer alan yerel deniz trafiğinin düzenlenmesi ve bu deniz trafiği kapsamında yer alan deniz araçlarının ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat çerçevesinde; manevra, seyir, can, mal ve çevre emniyetine ilişkin uyacakları kuralların belirlenmesi ve bu araçları kullananların bilgilendirilmeleri ve eğitilmelerini sağlar.

Liman Başkanlıkları, limanın idari sınırları içerisinde; ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat dahilinde, seyir emniyetinin ve deniz güvenliğinin sağlanması bakımından görevli, yetkili ve sorumlu otoritedir. Limana gelecek her geminin önceden geminin acentesi tarafından Liman Başkanlığı’na bildirim yaparak yükünü, miktarını, cinsini ve evsafını bu idareye bildirir. İdare, geminin limana geliş sırasına göre, yükünü boşaltma ve yüklemesi için sıraya koyar.

Liman Başkanlıkları, Türk Bayrağı taşıyan gemilerin sicil kayıtlarını tutar. (4)  Başkanlığına kayıtlı olan gemileri sertifikalandırır. Gemilerde çalışan kişilerin sicilini tutarak Gemi adamı Yeterlilik Cüzdanı/Ehliyeti verir. Herhangi bir nedenle gemilerin çarpışma, karaya oturma, denizi kirletme gibi konularda gemi kaptanlarının ifadesini alır. (5)

Liman Başkanlıkları, aynı zamanda Liman Devleti kontrolü yapar. Geminin sahip olduğu tüm sertifikalarını, gemi mürettebatını, yakıt, kumanya, malzeme, sağlık, teknik yeterliliklerini kontrol etme yetkisine sahiptir. Liman Başkanları Kanun, Tüzük ve Yönetmelik hükümlerini ihlal eden gemilerin kaptanı, sahip ve işletmelerine cezai hükümler uygular. (6)

6.) Liman Devleti Kontrolü

Liman Devleti Kontrolü, standart altı gemileri belirlemek ve ortadan kaldırmak için gösterilen  uluslararası uygulamanın  bir kısmını teşkil eder. Hedef, standart altı çalışan gemileri belirleyerek, limanlar arasındaki rekabet koşullarının olumsuz etkilenmesini önlemektir.

Liman Devleti Kontrolü, bir ülkenin, karasularındaki yabancı bayraklı gemilere güvenlik, emniyet ve çevre ile ilgili olarak uluslararası kurallar, yürürlükte bulunan protokol ve tadillerinin bağlayıcı kurallarıdır.

Bunlar:

a.)      Uluslararası Yükleme Hatları Sözleşmesi 1966 (Load Lines 66)

b.)      Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi, 1974 (SOLAS 74) (7)

c.)      Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, 1973, 1978 Protokolü ile değiştirilen şekliyle (MARPOL 73/78) (8)

d.)      Gemilerin Eğitim, Belgeleme ve Vardiya Standartları ile ilgili Uluslararası Sözleşme, 1978 (STCW 78) (9)

e.)      Denizde Çatışmayı Önleme Uluslararası Kuralları Sözleşmesi, 1972 (COLREG 72) (10)

f.)       Gemilerin Tonaj Ölçümlerine ilişkin Uluslararası Sözleşme, 1969 (TONNAGE 69)

g.)      Ticari Gemicilik (Asgari Standartlar) Sözleşmesi, 1976 (ILO (11) Sözleşmesi No. 147)

7.)  Kıyı Emniyeti İşletmeleri

Denizlerimiz ve karasularımızda seyreden Türk ve yabancı bayraklı gemilerin seyir güvenliğine yardımcı olmak, seyir emniyeti ve gemi kurtarma ile ilgili hizmetleri yapmak, tekel alanı içerisinde can kurtarma (tahlisiye) hizmetleri ve bunlarla ilgili tesisleri kurmak, işletmek, bunların bakım, onarım, yenileme ve donatımlarını sağlamak, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.

Türkiye kıyılarında kurulmuş ve kurulacak olan güvenli seyre ilişkin sistem ve tesisleri, deniz fenerleri, radyo farları, deniz işaretleri, sis düdükleri, sahil telsiz istasyonları, Otomatik Tanımlama Sistemi, DGPS (12) vb benzeri seyir emniyeti ile ilgili tesisleri kurar, donatır ve işletir.

Türk karasularında bulunan deniz fenerleri,  gemilerin denizde güvenle seyretmeleri ve bulundukları yeri, mesafeleri tayin etmede, gemicilerin bir nevi gören gözleri olarak tanımlanır. Fenerler, kıyı şeridinde bulunan ada, şamandıra, mendirek, liman vb yerlere konulan kule şeklinde ve dubalar ile deniz ortasındaki sığlık yerlere bu işletme tarafından konur, bakımı yapılır ve işletilir. Yapılan hizmetlere karşılık; fener, tahlisiye, deniz haberleşmesi gibi tarifeye dayalı hizmet ücretlerinin tahakkuk ve tahsilini yapar.

Gemi acenteleri, Boğazlardan geçen veya limanlara yanaşan gemiler için, yasal süre içinde bu işletmeye veya şubelerine Fener Ücret Tarifesi’nde belirtilen miktar üzerinden fener ve tahlisiye ücretlerini makbuz karşılığında öderler. 

8.)      Liman İşletmeleri

Gemilerin rıhtım ve iskelelere yanaşabilmesi için yeterli derinliğe sahip emniyetli su alanı ile buna bağlı kara alanı olan yükleme, boşaltma, bakım vb diğer ihtiyaçları giderilen ve korunma imkanının yanında  gümrük, ambar, liman teşkilatı ile hizmet veren tesislerdir.

Bir limanın önemi ve özelliği, onun yüklendiği fonksiyonlara bağlıdır. Bu önem ve özellikler, Liman İdaresi üzerindeki devletin yüklediği yükümlülüğün büyüklüğü ve karakterine göre değişir. Bunlar, ekonomik etkileri arasındaki kıyaslamalar, ayrı teşkilatlara verilmiş olan görevlerin özdeşliğidir.

Liman İşletmeleri, bir bölgenin ithalat ve ihracat ürünlerinin transit geçişini, bazen de işletmesini sağlamak için, her çeşit faaliyeti birleştirir. Trafiklerinin önemi, donatılmalarına bağlıdır. Teknik açıdan söz konusu donatım, giriş ve manevraları kolaylaştıran, yükleme-boşaltma işlerini hızlandıran her şeyi kapsar; rıhtımların uzunluğu, hangar ve antrepoların kapladığı alan, demirleme yerlerinin sayısı; suyun derinliği, vinç, taşıyıcı araçları, demiryolu parkı, mavna ve römorkörlerin gücü ve sayısı, işçi ekiplerin düzenlenmesi, gemilere sağladıkları ikmal, bakım ve onarma imkanları önemlidir.  Ticari açıdan önemli olan nokta ise, gemi acentelerinin pazar organizmalarının kurulması ve özellikle ülkenin iç kısmına geniş ve canlı bir dağıtım ağının sağlanması en mühim faktördür. Gerek malların cinsi, gerek gemilerin ortalama tonajı bakımından en değişik trafik, bölgesel limanlardadır.

Liman İşletmeleri, gemilerin yükleme boşaltmalar için kullanılan teknik ekipmana sahiptirler. Her türlü ürünün rahatlıkla yükleme ve boşaltmalarını gerçekleştirirler. Liman işletmeleri, IMO Kuralları çerçevesinde ISPS sistemine sahip olarak çalışan işletmelerdir. Denizde olabilecek terör eylemlerinin önlenmesi amacıyla, IMO Deniz Emniyeti Komitesi (MSC) (13) tarafından alınan karar gereğince, “Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kodu”  (ISPS) (14)  güvenlik sistemiyle çalışırlar. 

Hedefleri gerçekleştirebilmek amacıyla, bu Kod’ da bazı işlevsel gereklilikler yer alır. Bunlar, aşağıda belirtilenleri kapsamakla birlikte, bunlarla sınırlı değildir:

a.)      Güvenlik tehditleri ile ilgili bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve ilgili taraf devletler ile bu bilgilerin alışverişi,

b.)      Gemiler ve liman tesisleri için iletişim protokollerinin hazırlanmasının zorunlu kılınması,

c.)      Gemilere, liman tesislerine ve bunlara ait yasak bölgelere izinsiz girişlerin önlenmesi,

d.)      İzinsiz silahların, yanıcı ya da patlayıcı ürünlerin gemilere ve liman tesislerine sokulmasının önlenmesi,

e.)      Güvenlik tehditleri ya da güvenlik olaylarına karşılık alarm vermeyi sağlayan araçların sağlanması,

f.)       Gemi ve liman tesisi güvenlik planlarının, güvenlik değerlendirmeleri esas alınarak hazırlanmasının zorunlu kılınması,

g.)      Güvenlik planları ve işlemlerine aşinalığı sağlamak için eğitim, talim ve tatbikatların zorunlu kılınması,

gibi konulardır.

9.)      Kılavuz ve Römorkör İşletmeleri;

Belirli bir kılavuz bölgesi için, gemilerin seyir ve yönetimiyle görevli bu bölgedeki seyir rotaları, geçitleri, işaretler ve yöresel tehlikeler hakkında geniş bilgiye sahip kişilerin oluşturduğu kuruluşlardır. Gemilerin liman tesislerine yanaşması, coğrafi liman bölgesi için Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yayımlanan Liman Tüzük ve Yönetmeliklerde belirlenmiştir. Bu tesislere güvenli yanaşması için gemilerin kılavuz ve römorkörle yanaşma mecburiyeti getirilmiştir. 

Gemiler, idare tarafından belirlenmiş kılavuzluk hizmet bölgelerinde seyreden, demirleyen veya demirden kalkan, şamandıralara bağlanan veya ayrılan, kıyı veya kıyı ötesi tesislere yanaşan veya kalkan gemilerin, seyir ve manevra emniyeti ile can, mal ve çevre emniyetini sağlamak amacıyla kılavuz kaptan alırlar 

Gemiler, gidilen limanın ve bilinmeyen suların rizikolarından korunmak için, o limanın ve suyolunun coğrafi özelliklerini bilen deneyimli denizcilere, yol göstericilere  gereksinim duyarlar. Bu deneyimli denizcilere “Kılavuz Kaptan” denir.

Kılavuz Kaptanlar, tehlike unsuru taşıyan boğaz, geçit, kanal, körfez ve liman gibi yerler ve benzeri sularda gemilerin ve çevrenin can-mal güvenliğinin sağlanması için güvenli yanaşma ve geçişleri yapmak amacıyla görev yapan, bulunduğu coğrafi bölge içinde uzmanlaşmış kişilerdir.

Kılavuz Kaptanlar, bulundukları coğrafi deniz bölgesinin su akıntılarını, rüzgarların nerede ve nasıl etki yapacağını, mevsim itibariyle suların durumunu bilen ve buna göre emniyetle gemiyi rıhtım, iskele, platform, şamandıra vb yerlere güvenle yanaştıran kişilerdir.

10.) Gemi Acenteleri,

Geminin hukuki bir varlık, bir işletme olması, gemide çalışanların, taşınan yolcu ve yükün güven altına alınarak taşımanın gerçekleştirilmesi sırasında taşıyana birçok önemli görev ve sorumluluklar getirildi. Coğrafi konum itibariyle taşıyan, yabancı ülke limanlarına gönderdiği gemisini, gittiği limanda görev ve sorumluluklarını üstlenen, geminin gereksinimlerini ve isteklerini ticari çıkarlara uygun olarak yerine getiren kişi ve kuruluşlar “Gemi Acenteleri” dir. Gemi acenteleri, Boğazlardan geçen, körfez, rıhtım-iskele, platform gibi yerlere giriş-çıkış yapacak gemi adına hareket ederler.

Gemi acenteleri, Boğazlardan geçecek ve limanlara gelecek geminin adını, bayrağını, tonilatolarını, boy, en ve draft bilgilerini Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ne, Boğazlar Trafik Kontrolü’ne, Gümrük Muhafaza Müdürlüklerine, Liman Başkanlıklarına, bildirirler ve izin alırlar.

Alınan bu izinleri:

a.)      Liman İşletmelerine,

b.)      Kılavuz ve Römorkör İşletmelerine,

ibraz ederek gemiyi yanaştırırlar, yükleme ve boşaltmasını sağlarlar.

Boğazlardan geçen, limanlarımıza gelerek yükleme/boşaltma yapan gemilerin kalkışında, Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, Liman Başkanlığı ve Liman İşletmeleri, devlet tarafından belirlenen tarifeleri  gereğince ücret, rüsum, harç, yapılan iş ve hizmetin karşılığında, hizmeti alan Gemi/Gemi Acentesi adına fatura çıkarırlar. Gemi Acenteleri, çıkarılan fatura bedelini yasal süre içinde faturayı çıkaran kurumlara ödemekle yükümlüdür.

Açıklamalar                                                  :

1.)             Fikret Altınçubuk Liman İdare ve İşletmesi DTO Yayını 1989 s.19

2.)             Fikret Altınçubuk Liman İdare ve İşletmesi DTO Yayını 1989

3.)             4922 Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun,

4.)             6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Md. 839

5.)             618 Sayılı Limanlar Kanunu 

6.)             618 Sayılı Limanlar Kanunu Md. 11

7.)             SOLAS Safety of Life At Sea,

8.)             MARPOL Marine Pollution Convention,

9.)             STCW Standards of TrainingCertification & Watchkeeping,

10.)          COLREG Collision Regulation,

11.)          ILO International Labour Organization,

12.)          DGPS Differential Global Positioning System

13.)          MSC Maritime Safety Committee

14.)          ISPS International Ship and Port Facility Security Code